A Sala do Penal do Tribunal Supremo adoptou en Pleno que os actos de violencia que exerce o home sobre a muller con ocasión dunha relación afectiva de parella constitúen actos de poder e superioridade fronte a ela con independencia de cal sexa a motivación ou a intencionalidade

No presente caso a Audiencia Provincial de Zaragoza confirmara a absolución, que tamén acordou un xulgado do penal desta localidade, dunha parella na que se agrediron mutuamente home e muller.

O Ministerio Fiscal acusar os delitos de malos tratos, previstos e penados no artigo 153 p° 1 e no artigo 153.2 do CP. Non obstante o cal, absolvéuselles por entender que ao non quedar acreditada a intención de dominación ou machismo do home á muller na súa agresión os feitos non eran constitutivos de acto de violencia de xénero do art. 153.1 CP no ataque del a ela, nin do art. 153.2 CP da muller cara ao home, quedando inmersos no art. 147.2 CP de malos tratos sen lesión que esixe denuncia previa, polo que ao non existir esta non se podería condenar a ningún deles.

Os feitos probados relatan que “nun momento determinado iniciouse unha discusión entre eles motivada por non porse de acordo no momento que habían de marchar a casa, no curso da cal se agrediron recíprocamente, de maneira que a procesada propinoulle a el unha puñada no rostro e el deulle un tortazo coa man aberta na cara, recibindo el unha patada propinada por ela, sen que conste a produción de lesións. Ningún da dúas denuncia ao outro”.

Con todo, o Pleno do Tribunal Supremo en sentenza da que foi relatora o Maxistrado Vicente Magro Servet considera que

1.- Calquera agresión dun home a unha muller na relación de parella ou expareja é feito constitutivo de violencia de xénero.

2.-Enténdese que os actos de violencia que exerce o home sobre a muller con ocasión dunha relación afectiva de parella constitúen actos de poder e superioridade fronte a ela con independencia de cal sexa a motivación ou a intencionalidade.

3.- A Audiencia considerara que na agresión recíproca home e muller é só delito leve, pero o TS sinala que non existe base nin argumento legal para degradar a un delito leve unha agresión mutua entre home e muller que sexan parella ou expareja, xa que non é preciso acreditar unha específica intención machista debido a que cando o home agride á muller xa é en por si un acto de violencia de xénero con connotacións de poder e machismo.

4.- No feito de agredirse a parella só deberá reflectir un golpe ou malos tratos sen causar lesión para integrar delito de violencia de xénero e violencia familiar respectivamente sen maiores aditamentos probatorios.

5.-Podería valorarse en cada caso se houbo lexítima defensa na súa resposta agresiva, pero non pode ditarse unha sentenza absolutoria se queda constatada a agresión mutua.

6.- Considérase que cando o lexislador aprobou os tipos que sancionan a violencia de xénero de ningún xeito quixo engadir unha esixencia de valoración intencional para esixir que se probase unha especial intención de dominación do home sobre a muller para que o feito fose considerado como violencia de xénero. Se hai agresión do home sobre a muller iso é violencia de xénero, e se hai agresión mutua non é preciso probar un comportamento de dominación do home sobre a muller. Probada a agresión o feito é constitutivo de violencia de xénero e se hai agresión mutua, como neste caso, ambos deben ser condenados por violencia de xénero ao home e familiar á muller.

Por iso, o Tribunal Supremo revoga a absolución de ambos que acordou a Audiencia e condena ao home á pena de 6 meses de prisión con orde de afastamento e as súas accesorias e á muller a unha pena de 3 meses con iguais accesorias e afastamento.

Voto particular de catro maxistrados
A sentenza inclúe un voto particular que subscriben 4 dos 14 maxistrados do Pleno, que rexeita que se condene polo delito do artigo 153.1 ao acusado (violencia de xénero), e considera que home e muller deberon ser condenados ambos os como autores dun delito do artigo 153.2, e ante a escasa gravidade dos feitos, serlles aplicada a pena inferior nun grao que permite o artigo 153.4.

O voto particular, redactado polo maxistrado Miguel Colmenero, e ao que se adheriron os seus compañeiros Alberto Jorge Barreiro, Juan Ramón Berdugo e Carmen Lamela, sinala que os feitos probados non conteñen ningún elemento que permita entender que a agresión do home á muller produciuse no marco dunha relación de dominación, humillación ou subordinación deste última respecto daquel.

?Pola contra, do relato fáctico non é difícil deducir que as agresións mutuas tiveron lugar nun nivel de igualdade, no que dous seres humanos, con independencia dos roles persoais e sociais que cada un poida atribuír ao outro, enfróntanse até chegar á agresión física, tendo como base unha discrepancia sobre un aspecto intranscendente da súa vida, discrepancia que puidese producirse e tratado entre calquera outras dúas persoas, sen implicar superioridade inicial de ningunha sobre a outra. En calquera caso, aquel contexto non se declara probado na sentenza impugnada?, sinala o voto.

Nesas condicións, os maxistrados discrepantes sinalan que a aplicación do artigo 153.1 ao acusado home ?resulta automática e mecánica, e implica unha presunción na súa contra relativa á concorrencia do elemento obxectivo que, segundo a doutrina do Tribunal Constitucional, justifica que a sanción sexa diferente e máis grave que a que correspondería ao outro membro da parella que executa feitos de idéntica relevancia penal. Partir da base de que concorre o elemento que justifica o trato desigual é contrario á presunción de inocencia. E facer que o acusado responda, de modo automático e mecánico, dunha característica da conduta, necesaria para justificar a desigualdade de trato, que non se probou no caso, ademais, vulnera o principio de culpabilidade?.

Os maxistrados do voto particular destacan que a materia tratada é unha cuestión discutible na que no propio Supremo e outros tribunais penais han mantido dúas tendencias jurisprudenciales distintas (a da sentenza maioritaria e a do voto). Pero entenden que coa decisión adoptada na sentenza do Pleno perdeuse ?unha oportunidade de interpretar e aplicar a protección á muller contra a violencia de xénero, cuxa conveniencia non parece ser discutida, dentro dos seus auténticos límites, evitando estender o trato desigual ao home e á muller, contido no artigo 153 do Código Penal, dunha forma excesiva e mecánica ou automática a todos os casos nos que, no ámbito das relacións de parella, actuais ou pasadas, o home maltrate de obra á muller?.

Fonte da noticia: Poder Xudicial